Zoals je in het bovenstaande filmpje kan zien en waarschijnlijk al weet, plaatsen we onbewust graag mensen in een hokje. Maar waarom is dat? Waarom kunnen we mensen niet gewoon als individu benaderen? De ene homo is de andere nou eenmaal niet en de ene Nederlander is de andere niet.
Het werd vorige week maar weer eens pijnlijk duidelijk dat dat sommige dingen blijkbaar niet kunnen, toen er in Arnhem een een stel werd mishandeld omdat ze homo zijn en hand in hand liepen. Ook deze twee mannen worden in een hokje gestopt en daarop aangekeken.
Waarom plaatsen we mensen in een hokje?
We plaatsen mensen graag in hokjes om overzicht te krijgen over het geheel en te begrijpen hoe iemand in elkaar zit. Je identificeert deze persoon met bepaalde stereotyperende kenmerken die bij een bepaalde groep horen.
Wat niet in een hokje past is vreemd, daar kunnen we dan niet zo goed mee overweg. Helemaal wanneer de levenswijze van deze persoon niet in ons straatje past. Misschien is dat wel de aanleiding geweest van de mishandeling in Arnhem.
Als je een beperking hebt.
Zo zijn er talloze voorbeelden van hokjesdenken en stereotypering te bedenken. Ik zoem graag in op de doelgroep mensen met een beperking, omdat binnen deze groep vaak sprake is van misplaatste stereotypering. Ik kwam in contact met Liann Daalder via Facebook. Zij had zich ingeschreven voor de Mis(s) verkiezing, die dit jaar na 10 jaar weer terugkomt op tv. Ik vind het een heel erg leuk initiatief. Het sluit aan bij mijn doel met mijn blog. Het zet mensen met een beperking in een positief daglicht.
Liann vertelde mij dat ze het erg leuk vond om mee te doen aan de Mis(s) verkiezing. Helaas is ze zelf niet door naar de volgende ronde. Het viel haar op dat de vrouwen die wel doorgingen in een handbewogen rolstoel zaten of bijvoorbeeld een ledemaat missen. Ze vindt dit niet
erg representatief voor de doelgroep omdat er zoveel verschillende beperkingen zijn. Verder vertelde ze nog: “Vrouwen die non-verbaal (niet of moeilijk kunnen praten door hun beperking) zijn maken al meteen minder kans, althans zo komt dat om mij over.
Misschien nog specifieker zijn bij het aanmeldingsproces, zodat iedereen een eerlijke kans krijgt binnen de doelgroep.” Dit heeft ze ook teruggegeven aan de Mis(s) verkiezing zelf.
Te verschillend
Ik snap wel wat Liann bedoelt. Er zijn eigenlijk te veel beperkingen om een goed voorbeeld voor de doelgroep te zijn. Mij lijkt het een goed idee dat er er categorieën komen naar het soort beperking of ziekte. Net zoals bij de Paralympische spelen. Of dit haalbaar is, geen idee. Ik bedenk me dit ook maar al schrijvende, want er moeten natuurlijk wel genoeg aanmeldingen zijn lijkt me. Even ter illustratie: Liann heeft CP en ik ook. Maar je kunt ons met geen mogelijkheid met elkaar vergelijken. Liann zit in een rolstoel en ik niet. Zij loopt tegen hele andere dingen aan dan ik.
De Lucille Werner Foundation heeft op de feedback van Liann gereageerd: Ze schreven dat ze willen dat de finalisten, staan voor zoveel mogelijk verschillende handicaps. Ook geven ze aan dat ze alle deelneemsters een gelijke kans bieden. Ze willen juist laten zien dat het een hele diverse groep is. Ze streven er naar de hele doelgroep te vertegenwoordigen, maar dat dat niet gaat lukken, juist omdat er zoveel verschillende handicaps zijn.
Ik denk dat de Mis(s) verkiezing juist het stereotype beeld van de gehandicapte persoon juist wil doorbreken door daar een mooie sterke vrouw met een beperking neer te zetten.
Eelco
Ik was wel benieuwd of onze mening ook gedeeld werd door anderen. Via Twitter kwam ik bij Project Stock-Stoel. Laatst sprak ik Eelco Martens, hij is een van de initiatiefnemers van Project Stock-Stoel. Ik wilde graag van hem weten hoe hij over stereotypering dacht en hoe Project Stock-Stoel bij draagt aan een positief beeld van deze doelgroep. Hij gaf mij uitgebreid antwoord op mijn vragen.
Voor zijn gevoel bestaat “de gehandicapte” niet. Hij heeft wel het idee dat mensen gemiddeld genomen een persoon in een rolstoel onderschatten in zijn kunnen en mogelijkheden. Zoals hij dat zelf mooi zegt. Hij vertelt dat hij zelf graag naar festivals of naar de kroeg gaat met zijn vrienden, zoals veel mensen dat doen. Hij krijgt vaak de opmerking dat het zo knap is wat hij doet. Hierdoor heeft Eelco het idee dat men denkt dat de gemiddelde persoon in een rolstoel wegkwijnt achter de geraniums zonder de mogelijkheid om iets van zijn of haar leven te maken.
De “gehandicapte” bestaat niet.- Eelco Martens
Jammer
Niet iedereen met een handicap heeft exact de zelfde mogelijkheden en capaciteiten. Dit heeft vaak weinig te maken met die rolstoel, maar meer met zaken waar ook mensen zonder handicap mee te maken hebben. Hij vindt dit erg jammer omdat je daarmee een grote groep mensen te kort doet. Hij schrijft: “Veel van ons zijn hartstikke actief in de maatschappij en draaien prima mee in het “gewone” leven. Het verbaast mij altijd dat mensen zo verbaasd reageren als ik zeg dat ik mijn HBO-studie aan het afronden ben en dat ik er in het weekend graag op uittrek met mijn handbike voor een lange tourtocht.”
De “gehandicapte” bestaat niet
Eelco wil graag laten zien dat “de gehandicapte” niet bestaat. Net zoals Liann en ik, vindt Eelco ook dat de groep mensen met een beperking Het gaat namelijk om een grote gevarieerde groep mensen met allemaal hun eigen mogelijkheden. Veel mensen met een beperking zijn hartstikke actief en sportief. Eelco zegt: “Ik zou graag zien dat men bij het zien van iemand in een rolstoel niet denk: “Goh, wat zielig” of “wat knap.” maar dat men ons ziet als volwaardige deelnemers aan de maatschappij die toevallig voor het verplaatsen gebruikmaken van vier (of meer) wielen.”
Ik sluit me hier helemaal bij aan. Ondanks dat ik zelf niet in een rolstoel zit, herken ik veel in het verhaal van Eelco. Ik word vaak overschat, maar ook onderschat, waardoor ik het idee had, dat ik mezelf heel erg moest bewijzen en moest laten zien dat ik het wel kon.
Project Stock-Stoel
Het viel Eelco op dat er in de media veel stockfoto’s (foto’s zonder auteursrechten) werden gebruikt waarbij er vaak een ziekenhuisrolstoel wordt afgebeeld, welke vaak geen goed beeld schetst. “Stock-Stoel wil het beeld van mensen met een beperking verbeteren door deze beeldtaal te veranderen. Beeld is namelijk het eerste wat mensen zien als ze een artikel lezen en beeld blijft mensen bij. ” vertelt Eelco.
“Door realistische stockfoto’s te maken van rolstoelers proberen wij het beeld positief te beïnvloeden. Immers: zoveel mensen, zoveel rolstoelen. Die diversiteit is belangrijk omdat een ziekenhuisrolstoel geen recht doet aan de — vaak — sportieve en actieve mensen in een rolstoel die ik ken. Daarnaast voel ik mijzelf absoluut niet vertegenwoordigd wanneer ik een foto van een ziekenhuisrolstoel zie staan bij een artikel.” Schrijft hij.
Ik hier kan ik mij in vinden. Ik zit zelf niet in een rolstoel, dus ik en alle andere mensen met een beperking, die niet in een rolstoel zitten worden ook niet vertegenwoordigd bij de beeldvorming van mensen met een beperking. Project Stock-Stoel is nog opzoek naar modellen en fotografen die foto’s willen maken voor Stock-Stoel. Wil je eraan meedoen? Hier vind je meer informatie.
Hokjesdenken, mijn conclusie:
Als ik bovenstaande lees, denk ik dat hokjesdenken niet zo’n goed idee is, bepaalde groepen of mensen sluit je hiermee uit. Dat vind ik jammer.
Of je nou homo bent, Nederlander, vluchteling, iemand met een beperking, Chinees, enz. Het maakt allemaal niet uit. We zijn allemaal mensen. Die niet in hokjes passen.
Vrouwen die non-verbaal zijn… wat bedoel je hier precies mee? Iedereen laat non-verbaal toch iets zien?
En tof he, dat project Stockstoel! Ik heb me er ook voor aangemeld. Er zijn inderdaad zoveel verschillen in handicaps en hoe mensen dit ervaren, dat mag best wat meer zichtbaar worden in de media.
Goede vraag! Mijn excuses. Dat zijn mensen, in dit geval vrouwen, die niet of moeilijk kunnen praten door kun beperking. Ja dat is een mooi project. Ik moest gelijk aan hun denken ook toen ik het idee kreeg voor dit artikel. Leuk dat jij je ook hebt aangemeld! Hopelijk wordt het wat. Vast wel!