Filmmaker Mari Sanders heeft een serie gemaakt waarin hij onderzocht hoe het is om te leven met een handicap in Europa. Dit deed hij door een rondreis te maken en verschillende landen te bezoeken, waar hij sprak met verschillende mensen met en zonder handicap. Mari Sanders zit als gevolg van cerebrale parese in een rolstoel.
De serie is op een documentaire-achtige manier gemaakt en bestaat uit drie afleveringen met elk een eigen thema: opvoeding, acceptatie en onafhankelijkheid. Drie hele herkenbare thema’s.
Rolstoel roadmovie
De humor en hoe relaxed Mari (lijkt?) onder de meeste omstandigheden blijft vind ik fantastisch! Het laat me relativeren. Ik vind het mooi, hoe Mari de tegenstellingen weet vast te leggen. Aan de ene kant zie je mensonterende omstandigheden in Griekenland, maar je ziet ook het resultaat van de goede sociale voorzieningen, zoals de persoonlijke assistentie in Zweden, Je ziet dat Barcelona heel toegankelijk is gemaakt voor de Paralympische Spelen van 1992 terwijl dat in Roemenië en Bulgarije totaal niet het geval is. In Roemenië wordt een gemeenteraadslid geïnterviewd. Ze kan de meeste winkels niet in. In Zweden is toegankelijkheid zelfs de norm. Wat ik me steeds weer afvraag is waarom moeten wij gehandicapten zo strijden voor toegankelijkheid? Waarom is het niet de norm, maar in Nederland en veel andere landen nog steeds iets aparts?
Geen nadruk en tegenstrijdigheid
Ondanks dat Rolstoel roadmovie over mensen in Europa met een handicap gaat, wordt er geen nadruk gelegd op de verschillende handicaps van de mensen die worden geïnterviewd. Er wordt namelijk aan niemand gevraagd welke beperking ze hebben. Ik heb zelf CP en herken wanneer iemand CP heeft, maar ook daar wordt geen nadruk opgelegd. Er wordt duidelijk dat mensen met een beperking juist niet willen dat de nadruk op de beperking wordt gelegd. Ze willen net zo behandeld worden als mensen zonder handicap. En eerst gezien worden om wat ze kunnen en op de tweede plaats pas de handicap. Ook Mari zelf legt geen nadruk op zijn beperking. Hij noemt het af en toe en zegt dat hij in een rolstoel zit, maar verder draait het om het leven van mensen met een handicap.
Wat ik ook mooi vind is dat er wordt gezegd dat het hebben van een handicap iets individueels lijkt. Maar het is eigenlijk ook iets van de samenleving. Omdat iedereen er in zekere zin mee te maken heeft of krijgt. Het is een soort tegenstrijdigheid, we (ja ik ook!) willen laten zien dat het normaal is, door er over te vertellen. Dat doet Mari met Rolstoel roadmovie, maar ik ook door middel van het schrijven van blogs over mijn leven met CP.
Herkenbare punten ondanks ik geen rolstoel heb
Een paar herkenbare puntjes voor mij is wanneer de Britse komiek Jack Carrol zegt dat hij zich wel eens afvraagt of hij niet te veel nadruk legt op zijn beperking. En dat hij de vraag krijgt of hij dronken is omdat hij anders loopt. Die opmerking heb ik ook wel eens gekregen, waar ik enorm om kan lachen.
Mensen willen graag helpen, maar door onwetendheid weten ze niet zo goed hoe. Zo zie je dat iemand Mari probeert te helpen door hem op te tillen. Een heel ongemakkelijk moment Zelf maak ik dit soort dingen ook mee ondanks ik niet in een rolstoel zit. Denk aan mijn driewielfiets heel goed bedoeld aan de kant te zetten, terwijl dat niet handig is. Of dat iemand mij wil helpen met uitstappen door zonder te vragen mijn arm te pakken. Niet fijn terwijl de bedoelingen juist goed zijn. Dat maakt het lastig. Ik vond het dan wel weer heel grappig om te zien dat het vliegtuigpersoneel zich geen raad wist met de rolstoel van Mari. Het kwam natuurlijk wel goed.
Een ander herkenbaar punt is dat Mari zoveel mogelijk zelf probeert te doen, ook al gaat het soms mis. Zoals bij de gladde oprit, dat is schrikken op zo’n moment omdat hij viel. Naar mijn idee probeerde Mari de vaardigheden die hij bij de rolstoeltrainer leerde toe te passen. Het ging mis. Maar daar leer je van. En als het niet lukt, dan kun je altijd nog om hulp vragen daar is niks mis mee en zoals Mari zelf zegt: We blijven in meer of mindere mate altijd afhankelijk van anderen.
Wat ik me nog afvraag
Het valt me op dat de mensen die werden geïnterviewd werden, intelligent zijn en mee kunnen komen (op hun manier) in de samenleving. Ik vraag me af hoe het zit als je een verstandelijke beperking zou hebben. Hoe is het dan geregeld in Europa? In Italië gaan alle kinderen, in tegenstelling tot hier in Nederland, naar dezelfde school Als je een beperking hebt, is er een docent, die helpt met allerlei zaken. Toch vraag ik me af, hoe ze kinderen lesgeven, voor wie een school bijvoorbeeld te veel prikkels geeft. Bijvoorbeeld mijn eigen kind.
Verwachtingen
Een ding wil ik nog kwijt. Toen ik Googelde, naar Rolstoel roadmovie stond deze recensie van Trouw bovenaan. De schrijfster verwachtte romantische tv bij een serie met deze titel. Dat Mari Sanders allerlei creatieve oplossingen zou vinden voor mobiliteitsproblemen en sociale problemen en zo zijn droomreis maakt. Ze zag hem al stranden in een dorpje in Italië, of de Eiffeltoren beklimmen in Parijs. Dat hij zou laten zien dat je je niet hoeft tegen te houden door drempels. De schrijfster had onrealistische verwachtingen. Ze verwachtte iets heel anders dan de realiteit die Mari liet zien.
En ik maar denken: Hoe komt ze daar nu bij??? Er staat nergens dat Mari Sanders zijn droomreis ging maken. Ik weet dat voor veel mensen een handicap een grote ver-van-mijn-bedshow is, maar daarom is het juist goed om deze serie te kijken. Het gaat om bewustwording. We willen graag integratie, maar daarom moeten we juist laten zien wat er wel en niet goed gaat, anders blijft het een apart om een handicap te hebben. Ook snapt ze niet waarom Mari hulp afwees, dat heb ik hierboven al uitgelegd. Zelfstandigheid is heel erg belangrijk, ook al gaat het mis. Hoe goed bedoeld de hulp ook is. Ze schrijft dat mensen het bijna niet goed kunnen doen. Mijn mening: Mensen weten niet hoe ze moeten helpen, ook al willen ze dat graag. Jammer van alle oordelen in deze recensie.
Ik vond het een prachtige herkenbare serie, waarin juist de realiteit, goed en slecht aan bod kwam. Ik vind ook dat iedereen deze serie moet zien omdat het belangrijk is om te laten zien wat wel en niet goed gaat. We kunnen veel van elkaar leren op dit gebied. En nu stop ik want ik kan nog uren doorgaan over deze serie.
Wat vond jij van Rolstoel Roadmovie?
Je kunt de afleveringen terugkijken via NPO Start.
Bron afbeeldingen en trailer: EO.
